“Thảm họa” chuyển ngữ

* YTCxHCMC xin trân trọng giới thiệu với cộng đồng dịch giả trẻ nội dung bài viết nhan đề "Thảm họa chuyển ngữ" được đăng trên trang mạng báo Sài Gòn Giải phóng vào ngày 12/04/2013. Đây là một hệ quả tất yếu của việc dịch thuật không được coi trọng như một nghề nghiệp, mà thực tế là hiện tại Việt Nam chưa có bất cứ hội nào của riêng những người làm nghề dịch.

Trên mạng xã hội vừa lan truyền một tấm ảnh thể hiện một “thảm họa” về chuyển ngữ trên tấm bia đá gắn trước cây gạo Đền Mõ tại Hải Phòng - một cây cổ thụ đã được công nhận là Cây di sản Việt Nam.

Tấm bia gồm 3 phần: phần trên ghi bằng tiếng Việt “Cây gạo đại thụ - Trồng năm 1284 (Giáp Thân)”. Phần tiếp theo được chuyển ngữ sang tiếng Anh như sau: Plant rice University Acceptance – Planted in 1284 (Body Armor). Phần thứ ba ghi bằng tiếng Trung Quốc (ảnh).

Xem xét phần chuyển ngữ bằng tiếng Anh trên tấm bia, cư dân mạng cho rằng đây là một “thảm họa” chuyển ngữ bởi người dịch đã dựa vào công cụ Google Translate với cách dịch “từ sang từ” cực kỳ ngô nghê và vô nghĩa. Theo đó: từ “cây” được dịch thành “plant”, từ “gạo” thành “rice”, “đại” thành “university”, “thụ” thành “acceptance”. Kinh ngạc hơn, từ “Giáp” trong chữ “Giáp Thân” được dịch thành “Armor” – nghĩa là áo giáp, còn chữ “Thân” được dịch thành “Body”.

Nguồn của bức ảnh trên từ một phóng sự ảnh trên trang web “Diễn đàn trí thức Thủ đô” (husta.org.vn) của Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Hà Nội. Phóng sự tường thuật lại lễ công nhận cây gạo cổ thụ hơn 700 tuổi ở khu vực đền chùa Mõ, thôn Nghi Dương, xã Ngũ Phúc, huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng là Cây di sản Việt Nam từ năm 2011.